به نقل از «قدس آنلاین»

علوم انسانی می خواهیم؛ ولی نه اینطوری!

تاریخ انتشار: ۱۰ دی ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۴۰۹۸۳۳

با این‌حال در این فهرست آنچه بیش از همه به چشم می‌خورد، حضور بیشتر محققان در حوزه پزشکی و مهندسی بود و نام و نشانی از محققان برتر ایرانی در حوزه‌های موضوعی فلسفه و الهیات، روان‌شناسی، علوم‌شناختی، هنرهای تجسمی و نمایشی نبود.

حجت‌الاسلام رضا غلامی، رئیس پژوهشگاه مطالعات فرهنگی وزارت علوم در واکنش به انتشار این فهرست گفته: صندلی خالی، منطقی برای جذب دانشجو نیست و نباید تمام دانشجویان علوم انسانی را دانش‌آموخته کنیم.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی با انتقاد از نبود نظریه‌پرداز در حوزه علوم انسانی می‌گوید: از یک سو حجم پذیرش دانشجو در مقاطع کارشناسی و ارشد در رشته علوم انسانی در شرایطی که بازار کار مفید برای دانش‌آموختگان علوم انسانی وجود ندارد و کیفیت آموزش در این حوزه با استانداردها همخوانی کافی ندارد، منطقی نیست و از سوی دیگر یک قانون نانوشته‌ای وجود دارد که در آن، دانشجو نباید از جلسه دفاعیه مردود خارج شود. همه استادان با همکاری یکدیگر نه تنها پروژه دانشجو را پذیرش می‌کنند؛ بلکه با نمره بالا او را دانش‌آموخته اعلام می‌کنند، درحالی که همه دانشجویان صلاحیت دانش‌آموختگی ندارند و این روش به هیچ عنوان در کشورهای دیگر وجود ندارد و تنها در ایران به عنوان سنت نادرست اجرایی می‌شود.

پذیرش تعداد زیاد دانشجوی تحصیلات تکمیلی به‌ویژه در مقطع دکترا مهم‌ترین دلیل تنزل سطح کیفی آموزش عالی کشور در سال‌های اخیر است. به‌طوری که در دهه گذشته با گسترش واحدهای دانشگاه آزاد، در برخی از واحدهای این دانشگاه به‌ویژه در رشته‌های علوم انسانی 20دانشجوی دکترا پذیرفته می‌شدند، درحالی که استاندارد پذیرش دانشجوی دکترا سه و حداکثر آن پنج نفر است. وقتی دانشگاه‌های ما کمیت را بر کیفیت ترجیح می‌دهند، پیامدهای ناگواری خواهد داشت که یکی از آن‌ها پایین آمدن سطح کیفی آموزش و پژوهش است،‌ چرا که وقتی گروه آموزشی به جای آموزش سه دانشجوی دکترا باید بر آموزش 20 دانشجو تمرکز داشته باشد، استادان فرصتی برای نظارت بر رساله‌های دانشجویان ندارند و اگر در این میان دانشجویان نخبه‌ای هم باشند بی‌انگیزه خواهند شد.

حوزه علوم انسانی محل تحصیل نخبگان نیست!

محمدسالار کسرایی، عضو هیئت علمی پژوهشکده علوم اجتماعی پژوهشگاه علوم انسانی در گفت‌وگو با ما از دلایل ایجاد وضعیت حاضر گفته است.

کسرایی گفت: اوایل دهه60 نظام آموزشی کشور دانش‌آموزانی را که معدل بالای16 داشتند به رشته‌های علوم تجربی و ریاضی هدایت کرد و به این ترتیب دانش‌آموزانی که معدل پایین‌تری داشتند وارد حوزه تحصیلی علوم انسانی می‌شدند و به مرور زمان این باور غلط در جامعه شکل گرفت که حوزه علوم انسانی محل تحصیل نخبگان نیست. از سویی دیگر با توجه به اینکه در چند دهه گذشته فرصتی برای ورود دانش‌آموزان استعداد درخشان به حوزه علوم انسانی فراهم نشده، بیشتر نخبگان جذب رشته‌های علوم پایه و فنی و مهندسی شده‌اند و درواقع این عوامل مانع رشد حوزه علوم انسانی در مقایسه با حوزه‌ها دیگر شده است.

این عضو هیئت‌علمی پژوهشکده علوم اجتماعی پژوهشگاه علوم انسانی تصریح کرد: البته در سال‌های اخیر موج برعکسی از حضور دانش‌آموختگان دانشگاه‌های شریف، امیرکبیر و یا حتی دانشگاه‌های پزشکی کشور در مقاطع تحصیلات تکمیلی برخی از رشته‌های حوزه علوم انسانی شکل گرفته، اما این وضعیت نیز متأثر از همان باور غلط جامعه است که موجب شده این قبیل افراد سال‌هایی از عمر خود را صرف تحصیل در رشته‌ای کنند که به آن علاقه نداشته‌اند.

بازار کار مناسب و کیفیت آموزش، مهم‌تر از صندلی خالی دانشگاه‌هاست

کسرایی با اشاره به گسترش بی‌رویه تعداد مراکز آموزش عالی کشور و تأثیر آن بر فرایند جذب دانشجو به‌ویژه در حوزه علوم انسانی، گفت: براساس اطلاعات موجود، ما در سال1395 با جمعیتی حدود 80میلیون نفر، 2هزار و 800 مرکز آموزش عالی – اعم از دانشگاه دولتی، آزاد، غیرانتفاعی و... - در کشور داشته‌ایم، در حالی که درهمان سال، چین با جمعیتی بیش از یک میلیارد و 500 میلیون نفر، 2هزار و 400 مرکز آموزش عالی داشته و کشورهایی مانند فرانسه، آلمان و انگلستان – که تقریباً جمعیتی برابر با کشور ما دارند- کمتر از 400 واحد دانشگاهی داشته‌اند، چرا که پذیرش دانشجو در این کشورها متناسب با نیاز بازار کار و شرایط جامعه تنظیم می‌شود و بازار کار مناسب و کیفیت آموزشی برای آن‌ها مهم‌تر از صندلی خالی دانشگاه‌هاست.

این جامعه‌شناس ادامه داد: درحالت عادی، گسترش دانشگاه‌ها پیامدهای غیرقابل انکاری برای آموزش عالی کشور به همراه دارد. اما واقعیت این است در ایران گسترش مراکز آموزش عالی غیردولتی با چالش بیکاری دهه70 کشور همراه بود که علاوه بر ولع این مراکز برای جذب دانشجوی بیشتر، موجب افزایش تقاضای تحصیلات تکمیلی به‌ویژه در حوزه علوم انسانی شد که در مقایسه با سایر رشته‌ها بازار کار کمتری داشتند و در دو دهه اخیر کشور را با چالش افزایش تعداد دانش‌آموختگان تحصیلات تکمیلیِ بدونِ معلومات کافی - یعنی دانش‌آموختگانی که با مدرک موجود نه می‌توانند انتظارات جامعه را برآورده کنند و نه به شغل مناسب دست پیدا کنند- مواجه کرد.

تصحیح پایان‌نامه یا رساله دانشجو وظیفه استاد راهنماست

این عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه علوم انسانی در پاسخ به اینکه آیا قانون نانوشته‌ای در دانشگاه‌ها وجود دارد که دانشجو نباید از جلسه دفاعیه مردود خارج شود، گفت: فرایند نوشتن پایان‌نامه‌های ارشد و رساله‌های دکترای دانشجویان به‌گونه‌ای است که کار آن‌ها طی مراحل مختلف به‌طور دقیق از سوی استاد راهنما بررسی می‌شود تا دانشجو به بیراهه نرود و در واقع تصحیح پایان‌نامه یا رساله دانشجویان پیش از ورود به جلسه دفاع، وظیفه استادان راهنماست، به این معنا که اگر پایان‌نامه ارشد یا رساله دکترای دانشجویی در جلسه دفاع مردود شود، عملکرد استاد راهنمای دانشجو زیرسؤال می‌رود. به همین دلیل تا زمانی که پایان‌نامه یا رساله دانشجو از سوی استاد راهنما تأیید نشود، تاریخ جلسه دفاعیه از سوی دانشگاه تعیین نخواهد شد.

کسرایی با اشاره به اینکه بسیاری از دانشجویان چند ترم زمان صرف نوشتن پایان‌نامه یا رساله خود می‌کنند تا بتوانند تأییدیه استاد راهنما برای دفاع را بگیرند، افزود: با توجه به فرایند تدوین رساله پیش از ورود به جلسه دفاع؛ نه تنها در حوزه علوم انسانی بلکه در دیگر حوزه‌ها نیز بسیار کم اتفاق می‌افتد دانشجویی از جلسه دفاعیه مردود خارج شود؛ در واقع اینکه دانشجویان می‌توانند پایان‌نامه یا رساله قابل قبولی را در این جلسه برای هیئت داوران ارائه دهند، اتفاق عجیبی نیست. با این‌حال کم نیستند دانشجویانی که در این جلسه توسط هیئت داوران ملزم به رفع اشکالات پایان‌نامه و یا رساله ‌خود می‌شوند و باید چندین ماه روی رفع اشکالات مورد نظر هیئت داوران کار کنند.

هدف از تدوین پایان‌نامه‌های ارشد و رساله‌های دکترا

وی با تأکید بر اهمیت نوآوری و خلاقیت در رساله‌های دکترا، اضافه کرد: مسئله امروز کشور در حوزه تحصیلات تکمیلی قبولی یا مردودی پایان‌نامه‌های ارشد و رساله‌های دکترای دانشجویان در جلسه دفاع نیست، زیرا در همه کشورها هدف از تدوین پایان‌نامه‌های ارشد و رساله‌های دکترا دانش‌افزایی به حوزه موردنظر است که متأسفانه به دلایل مختلف، بسترهای لازم برای تحقق این مهم در دانشگاه‌های ما شکل نگرفته است. بنابراین نه تنها دانشجویان حوزه علوم انسانی، بلکه دانشجویان سایر رشته‌ها و حتی دانشجویان دانشگاه‌های برتر کشور نیز انگیزه‌ای برای خلاقیت و نوآوری ندارند.

این عضو هیئت‌علمی پژوهشکده علوم اجتماعی پژوهشگاه علوم انسانی، با انتقاد از نبود کنترل از سوی دانشگاه‌ها و گروه‌های آموزشی بر انجام پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها گفت: برخی از استادان راهنما کنترل و نظارت کامل بر فرایند تدوین پایان‌نامه یا رساله و تحقیقات دانشجویان دارند، اما این موضوع عمومیت ندارد و به دلیل نبود رقابت‌های بین‌دانشگاهی، عملکرد این قبیل استادان راهنما از سوی دانشگاه‌ها ارزش‌گذاری نمی‌شود. به‌طوری که حتی گروه‌های آموزشی تفاوتی میان استادان راهنمایی که زمان خود را صرف راهنمایی، کنترل و نظارت بر فرایند تدوین پایان‌نامه و رساله دانشجویان می‌کنند، با استادان راهنمایی که زمان کمتری را صرف نظارت بر فرایند کار دانشجویان کرده‌اند، قائل نیستند و این باور در جامعه دانشگاهی کشور شکل گرفته که خروجی پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دانشجویی فراتر از قفسه‌ کتابخانه دانشگاه نمی‌رود. به این ترتیب احساس بی‌نتیجه بودن رساله‌ها یکی دیگر از دلایلی است که موجب بی‌انگیزه شدن دانشجویان و اعضای هیئت علمی شده و به نظر می‌رسد هدف از تهیه این رسانه‌ها پر کردن قفسه‌ کتابخانه دانشگاه‌هاست و کاربرد دیگری ندارد که البته این وضعیت نه تنها بر حوزه علوم انسانی، بلکه بر حوزه‌های دیگر علوم دانشگاهی نیز حاکم شده است.

نمی‌توانیم در جزیره‌ زندگی کنیم و برترین‌های عالم شویم

کسرایی در خصوص فعالیت‌های پژوهشی اعضای هیئت‌علمی حوزه علوم انسانی و جایگاه استادان این حوزه در میان نظریه‌پردازان برتر جهان، اظهار کرد: فعالیت‌های پژوهشی اعضای هیئت‌علمی این حوزه از یک فرد به فرد دیگر حتی در یک گروه آموزشی متفاوت است. اما از آنجا که وزارت علوم بودجه‌ای برای فعالیت‌های پژوهشی و ایجاد فرصت‌های مطالعاتی اعضای هیئت‌علمی، به دانشگاه‌های حوزه علوم انسانی اختصاص نمی‌دهد و بسیاری از اعضای هیئت‌علمی با حقوق اندکی که دریافت می‌کنند در وضعیت معیشتی مناسبی نیستند که بتوانند بخشی از درآمد خود را صرف انجام فعالیت‌های پژوهشی کنند، فعالیت‌های پژوهشی اعضای هیئت‌علمی رشته‌های علوم انسانی در مقایسه با حوزه‌های ‌پزشکی، علوم‌پایه و فنی‌مهندسی بسیار کمتر است.

وی درادامه افزود: دانش در حوزه علوم انسانی یک میراث مشترک است که در تعاملات گسترده بشری شکل می‌گیرد و نظریه‌پردازی در این حوزه، نیازمند ارتباطات گسترده بین‌المللی، گفتمان علمی در سطح دانش جهانی و ایجاد فرصت‌های مطالعاتی است. در آموزه‌های دینی ما نیز به نقل از پیامبر اسلام(ص) آمده «به دنبال کسب علم باشید؛ حتی اگر مجبور شوید تا چین بروید» با این حال بسیاری از اعضای هیئت‌علمی این حوزه در طول خدمت خود حتی یک‌بار هم نتوانسته‌اند از مراکز علمی و آموزشی کشورهای دیگر بازدید کنند. بنابراین ما نمی‌توانیم در جزیره‌ زندگی کنیم و انتظار داشته‌باشیم در همان جزیره، برترین‌های عالم شویم.

منبع: روزنامه قدس اعظم طیرانی

منبع: قدس آنلاین

کلیدواژه: رشته های علوم پایه علوم انسانی پژوهشگاه علوم انسانی پایان نامه یا رساله حوزه علوم انسانی فعالیت های پژوهشی تدوین پایان نامه اعضای هیئت علمی استادان راهنما تحصیلات تکمیلی علوم انسانی پایان نامه ها عضو هیئت علمی رشته های علوم رساله دانشجو استاد راهنما جلسه دفاعیه آموزش عالی دانشگاه ها بازار کار بر فرایند جلسه دفاع رشته ها نه تنها حوزه ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۴۰۹۸۳۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

برگزاری آزمون غربالگری شانزدهمین المپیاد علمی دانشجویان علوم پزشکی

به گزارش گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا، آزمون غربالگری درون دانشگاهی شانزدهمین المپیاد علمی دانشجویان علوم پزشکی کشور در دانشگاه‌های علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی برگزار شد.

حامد حسن پور، رئیس باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه از برگزاری آزمون غربالگری درون دانشگاهی شانزدهمین دوره المپیاد علمی دانشجویان علوم پزشکی خبر داد و گفت: این آزمون پس از برگزاری دوره‌های آموزشی با هدف ارتقای سطح علمی و رقابت سالم بین دانشجویان کلیه‌ی رشته‌های آموزشی و تحصیلی دانشگاه‌های علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی به‌طور همزمان برگزار شد.

وی بیان کرد: آزمون غربالگری درون دانشگاهی دانشگاه آزاد اسلامی دوشنبه ۱۰ اردیبهشت ۱۴ در ۵ حیطه مدیریت نظام سلامت، همگرایی علوم پایه، هنر و سلامت، استدلال بالینی و آموزش پزشکی در ۱۰ کلان منطقه آمایش و بیش از ۱۰۰ واحد دانشگاه آزاد اسلامی متولی رشته‌های علوم پزشکی برگزار شد.

حسن پور تاکید کرد: این آزمون با همکاری معاونت محترم علوم پزشکی دانشگاه، دفاتر باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان در واحد‌های دانشگاه آزاد اسلامی و دفاتر EDC و EDO در واحد‌ها برگزار گردید. براساس آمار اعلامی از سوی واحد‌ها این دوره با افزایش حدود ۳۰ درصدی متقاضیان نسبت به دوره قبل مورد استقبال پرشور دانشجویان قرار گرفته است. نتایج این آزمون بر اساس سهمیه تعیین شده از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تا ۱۸ اردیبهشت اعلام خواهد شد.

دانشجویان برگزیدگان و راهیافتگان بعنوان نمایندگان دانشگاه آزاد اسلامی به مرحله اول آزمون غربالگری متمرکز وازت بهداشت (مرحله اول آزمون انفرادی) براساس تقویم زمان بندی اعلام شده دبیرخانه المپیاد وزارت بهداشت از ۲۲ الی ۲۴ اردیبهشت می‌بایست به سایت مرکز سنجش آموزش علوم پزشکی وزارت بهداشت جهت ثبت نام مراجعه کنند.

وی همچنین افزود جهت حضور هرچه بهتر دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی در مرحله اول آزمون غربالگری برای راه‌یافتگان با برنامه‌ریزی صورت گرفته دوره‌های توان‌افزایی و آموزشی متناسب با حیطه‌ها برگزار خواهد شد.

مرحله اول آزمون غربالگری متمرکز در تاریخ ۲۴ خرداد برگزار خواهد شد. گفتنی است وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به منظور تشویق و ترغیب دانشجویان دانشگاه‌های کشور به مطالعه، تحقیق و ایجاد فرصت‌های مناسب علمی و شناسایی استعداد‌های برتر حوزه پزشکی هر ساله المپیاد علمی دانشجویی کشور را برگزار می‌کند.

انتهای پیام/